Normaal gesproken slaapt een mens gemiddeld 7-8 uur per nacht. Er is sprake van slapeloosheid wanneer je moeilijk in slaap kunt vallen, je vaak wakker wordt en/of je te vroeg wakker wordt. Eén op de vier Nederlanders van 12 jaar en ouder heeft problemen met slapen. Deze slaapproblemen geven een indicatie van de kwaliteit van slaap. Vergeleken met mannen hebben meer vrouwen problemen met slapen (29% versus 21%).
Problemen met slapen komen het minst voor bij jongeren van 12 tot en met 17 jaar (17%) en het meest bij volwassenen van 50 tot en met 64 jaar (29%).
Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek
Niet in slaap kunnen vallen en maar naar het plafond blijven staren. Slapeloosheid (insomnie) is een van de slaapstoornissen waarvoor u bij ons terecht kunt. Ieder mens slaapt weleens slecht in zijn leven, toch heeft lang niet iedereen last van chronische slapeloosheid. Bij chronische slapeloosheid doen de klachten zich drie of meer nachten per week voor en houden langer dan drie maanden aan.
Vormen van insomnie
- U valt niet in slaap (inslaapprobleem)
- U wordt vaak wakker (doorslaapprobleem)
- U wordt te vroeg wakker en valt niet meer in slaap (early morning awakening)
In sommige gevallen kan de oorzaak van de slapeloze nachten duidelijk zijn, bijvoorbeeld door spanning of stress als gevolg van gebeurtenissen overdag. Ook bij ouder worden is het normaal dat u lichter gaat slapen of minder behoefte heeft aan lang slapen.
Echter soms kan de slapeloosheid blijven bestaan ondanks dat deze logisch aanwijsbare oorzaak wegvalt. Dit kan doordat bepaalde gedragingen zijn ingeslepen. Deze gedragingen zijn gewoonten geworden, waardoor de slapeloosheid blijft bestaan. Ook kunnen bepaalde gedachten de slapeloosheid in stand houden. Zo kan de angst om niet in slaap te vallen maken dat u juist niet in slaap valt en voor meer stress zorgen.
Anders dan bij apneu waarbij het vaak de partner is die aan de bel trekt, hebben insomnie patiënten vaak wel door dat er iets niet goed is in hun slaappatroon. Soms verergeren mensen de klachten onbedoeld door overdag of in de avond even te gaan slapen.
Oorzaken
Sommige oorzaken van slapeloosheid zijn gemakkelijk aan te pakken door een goede slaapplek te creëren, goed te ventileren of minder alcohol te gebruiken. Soms gaat tijdelijke slapeloosheid voorbij als de aanleiding (bijvoorbeeld verlies of scheiding) verwerkt is.
Bij langdurige slaapproblemen is er een samenspel van zogenaamde voorbestemde, uitlokkende en onderhoudende factoren waardoor het slecht slapen een probleem blijft. Voorbestemde factoren zijn genetische of persoonlijkheidskenmerken, zoals perfectionisme, of sociale omstandigheden, zoals wonen in een gebied waar het onveilig is, waardoor u als het ware ‘voorbestemd’ bent om slaapproblemen te krijgen. Uitlokkende factoren zijn stressvolle levensgebeurtenissen zoals een scheiding of ontslag, een psychische stoornis of een medisch probleem. Deze leiden vaak tot acute slapeloosheid. Als de uitlokkende factor verdwijnt, gaat ook de slapeloosheid voorbij. Onderhoudende factoren, tenslotte, houden de insomnie in stand. Voorbeelden hiervan zijn: lang in bed liggen, frequent slapen overdag, piekeren en er tegen op zien om naar bed te gaan. Door deze onderhoudende factoren kan u verstrikt raken in de vicieuze cirkel van slapeloosheid.
Klachten
Insomnie kan grote gevolgen hebben voor uw functioneren en welzijn. Zo ervaren vele patiënten een verminderd geheugen en concentratie, zijn ze extreem vermoeid, voelen zich lusteloos en zijn sneller geïrriteerd. Als de klachten zich langer aanhouden kunnen zelfs psychische klachten optreden zoals een burn-out of depressie. Ook proberen velen ondanks het gebrek aan slaap door te gaan met functioneren, wat lichamelijk negatieve gevolgen kan hebben.